Ален Арман "Монголд хэн жаргалтай вэ?"

/Найраглал/ Монголд хэн жаргалтай вэ? Мэдэх хүн байна уу? Хүнээс дутуугүй амьдрах гэдгийг Хэмждэг зүйл нь юу юм бол? Хариултыг би удаан хайсангүй. Халамцуу яваа, харваас 40 гарсан Харлаж, халцарсан нүүртэй Хэрзгэр, туранхай биетэй Хиртэй хөх богино цамцтай Ханзарзай хулхи пүүзтэй Хужаа шар торонд хэдэн төмс ууталсан Харц нь гөлгөр, халаас нь нимгэн нэгэн эртэй тааралдлаа. Тээнэгэлзэх юмгүй замыг нь тосож очоод, Таниас нэг юм асууж болох уу гэлээ. Тэгсэн тэр зогтусаж, гайхсан янзтай амаа ангайгаад, гараа халаасандаа хийж байна. Хэл амаар доромжлох нь уу, хутга шөвөг гаргах нь уу гэтэл, Хүүхэн хараа нь томорч, хатсан уруулаа нэг шилэмдээд, Хөлнөөс минь толгой хүртэл нэг сүрхий гүйлгэснээ Тал тал тийш хяламхийгээд, тунчиг намуухнаар Та надаар тоглоогүй биз гэж байна. Таниар уу, яалаа гэж, яагаад тэгж бодоо вэ.. гэтэл Хөөрхий эрийн нүүрэнд нар мандаж, хүүхэд шиг хөл нь газар хүрэхгүй баярлаж Дороо дэвхцэх шахан, догдолсондоо бүр чичрээд Хээ шаагүй сугадаж аван, хаачихаа хэлэлгүй чирэх нь тэр Хамт уух ханьтай болсондоо хөөрсөн юм болов уу гэтэл Хотын гудамжинд ховорхон үзэгддэг Хатуу модон сандал хайж явсан нь тэр юм байж. Хөөрхийг хэлмэгдүүлж муугаар бодсондоо Хэлэх үггүй бантаж зогстол, өнөөх эр Илгэн өмдөө шороо болохыг ч тоолгүй Их дэлгүүрээс, цирк ордог гудамжны нэг сандал дээр түсхийтэл сандайлах нь тэр. Та ч гэсэн суу гээд тохойноос минь татлаа. Тортой төмсөө хөлөн тушаагаа шидлээ. Төгс биш ч гэлээ төгс орчлонд Тэнэг ч гэлээ, хүн юм чинь хүн шиг л амьдармаар байна шүү Тэгж хэлснээ санаа алдаад, Түрүүн эргэлзсэнд минь уучлаарай. Таныг надаас юм асууна гэж огт бодсонгүй. Адилхан хүнээр тоглох байтугай Амьдаар нь тамладаг, арай ч дээ гэмээр Арчаагүй нийгэмд амьдарч байна шүү дээ, бид. Ардчилалын буян сайд, дарга нарын аманд л Алт мөнгөн бороо цутгаж байна. Хаана байна тэр эрх чөлөө, эд баялаг... Хорин хоёр жил “худлаа шааж, хуухнагаа хөхүүллээ” Хөрсөн доорхоо байтугай хөлөө хаана тавихаа Харийнханаар заалгаж, хонины номхон морь, Хотоо манасан хөгшин банхар шиг Хэзээ юу өгөх бол гэж горьдон хэвтэж, Төрсөн нутагтаа боол, Тоонот гэртээ зарц нь боллоо. Адилхан монгол улсын иргэн мөртлөө Аавынх нь түрийвчээр амьдрал нь шийдэгдэж байна. Аавынд ороход ч, Америкт амьдрахад ч тэр. Аль эсвэл ар, өврийн хаалгаар хамаг юм бүтнэ. Арай гайгүй улсын цэцэрлэгт багыгаа оруулах гэтэл Улалзах нүүргүй улайм цайм хандив нэртэй хахууль нэхлээ шүү, Тэр муу захирал нэртэй бүдүүн авгай гээд Уураа, ууттай төмсөндөө гаргаж, нэг өшиглөх зуур Улайсан нүүр нь бүр ч хүрэнтэн мэнчийлээ, мань эрийн. Тэгснээ гэнэт толгойгоо өндийлгөөд Тэнгэр ямар байгааг нэг ажаад, Сайхан өдөр болох нь ээ, аягүй бол бороо орох нь гэж Саяхан бухимдаагүй юм шиг сэтгэл амар бувтнангаа, Хэзээ угаасан нь мэдэгдэхгүй хагтаж, ширэлдсэн үсээ Хоёр гарын арван хуруугаараа, хэд сайн базаж дугтраад, Ингэхээр янгинахаа байчихдаг юм. Эм уугаад ямар ч нэмэргүй. Ингэхэд...байз нээрэн... За дүү минь чи надаас юу асуух гэлээ? Зай өгөлгүй, шүршиж орхисонд “сорри” гэчихээд, Санаа нь зовсон янзтай, дагзаа маажин, үл мэдэг хулмаганаад Запасны хэдэн англи үг зурагт, радиогоос дуулсаар байгаад Заваартаж ингэж хэлдэг болчихлоо, золиг чинь гэж өөрийгөө зэмлэлээ. Элэгдэж, эмтэрсэн ч Эвдэрч, хагараагүй сэтгэл гэж үүнийг л хэлдэг байх. Хэцүү, хүнд ч Хувирч өөрчлөгдөдгүй чанар гэж ийм л байдаг байх. Санаа алдаад, инээмсэглэхэд минь Сайх эрийн нүдэнд бяцхан тунирхал харваж Тэгнээ тэр, та намайг тэнэг гэж бодсон биз Тэгэхээр одоо надаас юу ч асуухгүй, тийм ээ гээд. Хариу хэлэхийн завдалгүй, хамаг амьдралаа хүүрнэлээ. Хорин хоёр жилийн өмнө би ийм байсангүй. Хорвоо даанч хатуу юм. Хөл гар бүтэн ч гэлээ Худал хуурмагт хүлүүлчихдэг юм байна. Хүний дайтай амьдарна гэдэг Нохой санаалахыг хэлдэг ч юм шиг. Юунд итгэж хаашаа явахаа Ерөөсөө би мэдэхээ байлаа. Хэн ч үгийг минь сонсдоггүй, хүүхдээ ч загнах эрхгүй Харин сонин нэг юм анзаарсан.. Хамгийн хайртай хүмүүс чинь л Хогийн нэр хоч хайрладаг юм билээ. Нэр хугарахаар яс хугар гэж Нээрэн үнэн юм билээ...гэснээ Түй түй...гай болж гар хөл хугарчих вий, Тэгвэл ч ёстой өнгөрнө шүү. Эртээр манай нэг таньдаг нөхөр Энүүхэндээ гэхэд над шиг л иймэрхүү гар л даа Хөлөө хугалаад хэдэн сар хэвтсэн гэж бодно. Ёстой аймаар түй түй түй... Хэдэн хүүхдээ тэгж ч өлсгөхгүй шүү гэснээ, Тамхиа гаргаж баагиулаад, тасарсан яриагаа үргэлжүүллээ. Эхлээд эхнэр, эцэст нь найз нөхөд Энэ муу архичин гэдэг юм билээ. Май, чи муу битгий хуц гэхээр Агсам тавилаа гэнэ. Намайг хэн байсныг мартжээ гэхээр Айлгаж ичээлээ гэнэ. Тэгсээр сүүлдээ тэнэг юм шиг, хэн ч, юу ч гэсэн Тоохоо огт болих юм. Тэгэхдээ би гудамжных биш шүү. Дүү эндүүрэв. Хоёр хүүхэдтэй хүн шиг л хүн. Харин даанч хүн шиг л амьдарч чадахгүй юм. Манайх гэр хороололд, мах үнэд орчихоод өнөөдөр төмс авлаа. Зах дээр хүнтэй ээлжилж тэрэг түрдэг болохоор, Заримдаа ч хоосон хонох энүүхэнд. Яг тогтсон ажил хийе гэхээр нас хүйс өндөр нам нь тэнцэхгүй юм Яагаад тэгээд үндсэн хуулин дээрээ ялгаварлаж болохгүй гэж заасан байдаг юм бол. За ингээд хальж өгнө дөө ах нь. Давхиулаад байвал, дарга цэрэг нарыг ч шүүмжилнэ. Би гайхдаг юм. Гурван сая хүрэхгүй хүнийг Гутал хувцастай, хоол ундтай байлгах Хүний хэрээс хэтэрсэн, хийж боломгүй зүйл юм байх даа. Хужаа, хужаа гэж худлаа муулж байхаар Хэдэн тэрбум хүнээ тэжээдэг аргыг нь сурмаар юм. Орос орос ах нар гэж онгирч далдганахын оронд Олон түмнээ яаж зангидаж чаддагийг нь мэдмээр юм. Аль эсвэл тэр Америкаасаа асууж мэдэж болдоггүй л юм байх даа Айхтар том улстөр лүү орчихсон явна. Бүү мэд. Гэхдээ л бодоод байхад, Гайхахаас өөр арга алга. Наад зах нь манайх л гэхэд дөрвүүлээ, таван ханатай гэрт Нөгөө нохойгоо оруулвал 5 ам, амь амьдарч болоод л байна. Дөчийн бидонтой усаар 2 хонох нь ч яахав Дахин дахин сонгуулиар дэмийртэл хулхидуулах л муухай байна. Таван кг-ийн гурилаар сар болох нь ч яахав Төрийн эрх барилцуулна гэж худлаа шаалгуулж залхлаа. Харин тэгсэнд орвол Хорин нэгийг маань өгөөд, холхон очиж хуцсан нь дээр биз. Тэнгэрийн бурхадын “бааж” байгаа нь Тэртэй тэргүй маньд ямар хамаа. Үгүй чи бод доо. Гэр хорооллын усны...усны шүү Үнийг нь байрныхантай адил хямдрууллаа гээд байх юм. Үлгэрт гардаг үүлэнд тулсан ордонд биш уг нь байранд л оруулчихвал Үглэж дуулаад байдаг утаа энэ тэр чинь угаасаа алга болчих юм биш үү? Үнэг биш дээ биднийг зальдаад яахнав дээ, чадахгүй юм бол Үнэндээ нэг муу труба л татаад хаячих хэрэгтэй ш дээ. Яриаг нь тасалчих вий гэж сандарсандаа Яарч тэвдэн, гараа дэлгээд, Ямар баян улсад Ядуу байгаагаа ойлгохгүй байна. Энэ сайхан улсыг Эрхбиш нэг улс шиг хөгжүүлж, Биднийг биш юмаа гэхэд Бяцхан үрсээ бодож болдоггүй л юм байх даа гэж нэмлээ. Та бод доо. 50 сая давжээ...Ганцхан өрөө байр шүү. 50 сая малтай мөртлөө 10 мянга хүрч шүү, мах. Хөгшид банкинд өртэй үхэх ердийн үзэгдэл Хүүхнүүд бөгсөө зарах энгийн зүйл юм уу? Ай хөөрхий ах дүүсээ хараад байхад Айлын хатавчинд өрхөөн татахгүй гэсэндээ Аз жаргалын эрэлчин харьд боол болдог юм байна. Амьдралаа авч явж чадахгүй болохоор Аргаа бараад архи уудаг юм байна, над шиг нь. Хорин нэгэн онд хувьсгал хийсэн, Хоёр сая найман зуухан мянган Монголчууд Хорин нэгдүгээр зуунд ингэж ч суух гэж дээ. Хойч үе минь харааж зүхэх байх даа. Харалган хөгийн амьтад гэж Ходоод нь цадсан ч сэтгэл нь ханаагүй Хайран улсыг яайран болгосон Хариуцлагыг нь хамт бидэнд л тохох биз. Хог түүж, хов зөөж биш Хар санаж, хүний бөгс ухаж биш Өдөр болгон инээмсэглэж чаддаггүй юмаа гэхэд Өчигдөртөө харуусаж толгойгоо шаахгүй Цээжээ дэлддэг тэр Чингисийнхээ Үлдээсэн өвийг нь Үрэн таран хийхдээ, ичдэггүй эмзэглэдэггүй. Үглэж дуулаад байдаг энэ сайхан улсаа Үгүйрүүлж, мөлжихдөө ханадаггүйн учир юу юм бол? Элсэн цөл дунд тэр арабын улсууд Энэнээс сайхан амьдардаг юм гэсэн биз дээ. Хамгийн сонирхолтой нь тэр улсын иргэд нь Хар ажил огт хийдэггүй гэж дуулсан. Гэтэл... Монгол хүн би... Малчин удамтай ч, малаасаа дор амьдармааргүй байна шүү дээ. Тал дүүрэн бэлчсэн 50 сая малтай ч Тогоондоо чанах махгүй өлөн зэлмүүн хономооргүй байна. Туулын хөвөөнд сүндэрлэсэн нийслэл өргөө хотоо хар. Тамхиа хаядаггүйн учир минь энэ, Тэртэй тэргүй утаагаар амьсгалж байгаа юм чинь. Уушиг бол уже ум манибадмехум болоо биз. Гэж дахин нэг тамхи гаргаж асаангаа Гэм хийсэн аятай өөрийгөө зөвтгөлөө. Маргааш мандах нарны тухай машид сайхан ярих биш Мөрөөдөл хүсэл шингэсэн сүүн цацал өргөж Мөрөө дурайлгасан замынхаа аяны жолоог мялааж Мөнх биш ч энх амьдармаар байна. Маргааш биш өнөөдөр жаргамаар байна...гэлээ. Хот хөдөө хаана ч хамаагүй Хөгшин залуу хэн нь ч ялгаагүй Харамсах зүйл, хожимдсон ухааралгүй Хүн шиг л амьдармаар байна. Мангар ч гэлээ мангар учиртай энэ орчлонд Монгол хүн байна даа, энэ чинь Малаасаа дор амьдармааргүй л байна шүү. Түм биш дээ гуравхан сая хүн Түй чёрт гэж газар нулимлаа. Үүнийг л хүн шиг амьдаръя гэж хэлээд байгаа юм шүү дээ Үнэндээ би чамайг залхаачих шиг боллоо. Уучлаарай гэхдээ үнэхээр их баярлалаа гээд Ууттай төмсөө шүүрч аваад мань эр бослоо. Нулимс цийлэгнэсэн нүдэнд нь итгэлийн гал нь бөхөөгүй Нугдайж бөгтийсөн нуруунд нь тэнхэлийн бяр дутаагүй Ийм нэгэн эр ингэж хэлээд явлаа. Инээмсэглэх аядан толгой дохихоо мартсангүй. Харин би бодолд автан үлдлээ. Хариу нэхсэн асуултаа өөрөө өөртөө тавилаа. Монголд хэн жаргалтай вэ? Мэдэх хүн байна уу? Хүнээс дутуугүй амьдрах гэдгийг Хэмждэг зүйл нь юу юм бэ? 2012/06/26