Wednesday, April 27, 2011

Ален Арман “Агуу”

Мэдэхгүй. Энэ орчлонд юу агуу вэ? Бидний нүдэнд үзэгдэж байгаа хэдэн тэрбум гэрлийн жилийн өмнөх од гариг уу, өчигдөр автобусанд настай эмгэнд суудал тавьж өгсөн нусаа гоожуулсан хүүхэд үү, бага байхад минь зөв хариулсан байхад зүтгэсээр байгаад сайн тавьсан өнөө нэрийг нь ч санахгүй байгаа багш уу, хувь хишгээ хүртэх гэж хар хүйтэнд өдөржин зогсох хөгшдийг “освенциумын” хуяг шиг зандрах банкны ажилтнууд уу...?

“Бүү мэд, мэдсэнийг бүү ав” гэдэг нь Чингис хааныг хорлосон тангадын хараал юм гэдэг. Уг нь би яс үндсээр ялгаварлан гадуурхагч биш. Зүгээр л нүүрэн дээр “бачка” гардаг учраас л “төрсөн эхийг минь санагдуулна” гэдэг “со”-той реклам болон “со” үсэгтэй учраас л “со” болчихдог хятад “эгч” нарын /орос ах гэдэг юм чинь өөр зүйрлэх юм олдсонгүй/ гуанзанд орж халуун ногоотой хоол идэх дургүй. Дээр нь, дээр доор олон мэдрэлийн “со”-той нөхдүүд миний мэдрэлийг “со”-той болтол оролдох учир үүр шөнөөр хэн нь “агуу” болохыг бодов.

Мартахаасаа өмнө нэг юм хэлье. 1950-аад онд Буриад Монголын Автономит гэдэг нэр устсан шиг, ер нь монгол угсаатан Чингисийн байна уу, хэний ч шивэртэй оймсыг ямар хааных гээд, хаанаа ч залсан байг өөрийгөө өвөр болон ар монгол бүр буриад хотон гэж боддоггүйтэй адил, “со”-чууд ч өөрсдийгөө тэгж боддоггүй.
Тэр газар зүйн байрлал дээр нь одоо хүртэл амьдрал нь “хоосон” элэг нь хатсан олон олон ах дүүс бий.

За тэр яах вэ, МЭӨ 1122 онд Ци Цзы гэдэг тухайн үедээ л том сайд Хятадад өөр хаан гарч ирсэнд дургүйцэн, өөрийн талын юм уу, омгийн 5000 орчим хүнийг дагуулан ар тийш нүүж, нэгэн сайхан хүч султай овог аймагтай “хоосон” хойг олсон нь одоогийн нөгөө ах дүүс хүний өмнөөс хэрэлдээд байгаа “Чосон” буюу Өглөөний сэрүүн тунгалагийн орон хэмээх нэр зүүсэн гэдэг. За өнөө цагаар бол сайд хэвээр нь байлгахгүй гэхээр нь шинэ нам байгуулсан юм уу даа. Тэгэхээр “со” бичиг ч гэсэн хятадаас л эх авсан хэрэг.

Эндээс эх сурвалж буюу түүх хаанаас эхэлдэг тухай бодоход хүрэв. Түүнийг хүн л бичдэг. Бидний алдар хүндтэй жанжин энэ тэр гээд байгаа олон олон “агуу” алдартан бол тухайн үедээ байтугай одоо ч тэр, хүний хэмжүүрээр бол “цайрчихсан алуурчид” шүү дээ.

Өөрөө “агуу” болох гэж хүмүүсийг алж хядаж, нулимс хараалан дунд умбаж яваад, өнөөдөр хөшөө дурсгалдаа биднийг мөргүүлэх нь үнэхээр “агуу” бөгөөд “со” хувь тавилан юм даа. Нялх хүүхдүүдийг мориор гишгүүлж, хүний толгойгоор овоо хийгээд дээр нь морьтойгоо гарч зогсох, өөртөө бууж өгсөнгүй гээд хэдэн мянгаар нь өлсгөж юмуу тахал тарааж алах, хөхүүл эхийн мээмийг таслаж нохойгоо тэжээх энэ бүхэн “агуу” үйл юм байх аа даа. Амаа мэдэхгүй амьтдын ярьж буйгаар.
Тэр хүн “агуу” жанжин байсан гэж би хүүхдэд хэлдэггүй, алуурчин бол гэсэнтэй адил сонсогдоно.

Эрхэм та уучлаарай би Юлий Цезараас өгсүүлээд, түүнийг самарсан хүүхний өвөг дээдсийн хаан нь болох Александр Македонский энэ тэр бас Ашуг хаан за даа, дээр нь нэрийг нь ч мэдэхгүй олон алдартны тухай ярьж буй болохоос, нөгөө юм л бол тал талаас нь “мөлждөг” нэг хүнийг чинь яриагүй шүү.

Амьтан идэх хоолны төлөө бие биенээ хөнөөдөг. Харин хүн зөвхөн өөрийгөө “агуу” болохыг мэдрэх гэж хүнээ хөнөөдөг. Зөвхөн алт зэс, нефть булаацалдаад байлддаг юм биш. Архины мөнгө адилхан гаргасангүй гээд хутгалах бол байдаг л шалтаг. Тэр өөрийгөө хүндлүүлэхийг хүсдэг байх нь.

Надад руу “мэйл” бичдэг нэг “со” нөхөр өөрийгөө “агуу” хувь тавилантай болохыг дээр нь бас намайг тийм гэж итгүүлэх санаатай “со“- но.
Уучлаарай, та нар л тэр шамбалын байна уу, шар улаан, цэнхэр хувьсгалаа хий. Нээрэн цаана чинь бүр “мэргэшсэн мэргэжлийн хувьсгал импортлогч” - д байгаа шүү дээ. Захиалгаа өгөхгүй юу? Эсвэл тэд эхнээсээ энд тэнд удирдах зөвлөлд ороод завгүй болчихоод намайг сонирхоо юу. Би тэгж далдганадаг “со” биш.

Орчлонд “со” юм их болж байна. Нөгөө “агуу” АНУ-д ижил хүйстэн армид байх эрхтэй болж байх шиг. Нүхээ андуураад тийм болдог юм уу гэтэл, хоёр нүх хүртэл “хоосон” орон зайнд юу яагаад байгаа нь нөгөө “агуу” ихийг харуулж байгаа хэрэг буюу та нарын “со” биз.
Удахгүй сургуульд нь хүртэл ижил хүйстнүүдийн анги бий болох нь л дээ, “агуу” улс юм чинь.

Сургууль гэснээс нөгөө бөгс бөөрний биш зүгээр л нэг ханиадны 70% нь сургуулиас, 30% нь цэцэрлэгийн багтаамжаас болж дэгддэг, нэг ширээн дээр 3 хүүхэд суух бол юу ч биш гээд л нэг нөхөр толгойгоо сэгсрэн сууна. Гэтэл хурган дарга нарын өрөөнд бараг нэг анги хүүхэд хичээллэхээр том байдаг.

Гайхалтай нь дэлхийн хамгийн ууган парламент болох Их Британы лордуудын танхимыг та очиж биш юмаа гэхэд гадаад мэдээгээр нэг хараад, өөрийнхөө их хурлын танхимтай харьцуул. Тэр муу Британичуудын хажууд үнэхээр “агуу”. Арабын султанууд авч тоглодог шонхорынхоо төлөө шинэ байр барь гэж мөнгө шидэх зуур анд нөхөр “төлөг”-үүд 2 сая долларын улаан модон сандал ширээ хийж өгнө. Их л үнэтэй “агуу” ууц юм байх.
Тэгээд бодов. За тэр ханиад яахав. Харин нийт ард түмний ядуурлын 70 % нь эрчүүдийн, 30 % нь эмэгтэйчүүд хүүхдүүдийн өөрсдийнх нь буруу өөр хэнийх ч биш гэж нөгөө Олон улсын нэр барьсан судалгаачингууд толгойгоо сэгсрэн суух цаг айсуй.

Нээрэн манайд ирсэн олон улсын байгууллагын ажилтнууд нэг бол ижил хүйстэн бас дээр нь ДОХ-той үгүй ядаж гэр бүлгүй нөхөд байдаг нь яах вэ. Ажиллах хугацаа нь дууссаны дараа манайд том том компаний захирал зөвлөх болдог нь “агуу” их хайр биш гэж үү?

Ер нь “хоосон” хүн л өөрийгөө үнэтэй элдэв эд хэрэглэл, чимэг зүүлтээр чимдэг. Бид ч “хоосон”, бидэнд “агуу” царайлах нөхдүүд ч “хов хоосон” байдаг.
Тийм ч учир жинхэнэ гоо бүсгүйчүүд амьтны арьс нөмөрдөггүй “хоосон” зургаа авахуулдаг.

Будда байтугай Мухаммед, Христ хүртэл өөрийгөө Бурхан биш ертөнцийн жам ёсыг хүмүүст ойлгуулах гэж яваа хүн гэж хэлдэг сургадаг байсан юм гэнэ лээ.
Үхсэнийх нь дараа бүгд найз болдог шиг үлдсэн хэд нь “со”-рч, “со”-той мань мэтэд нөгөө нөхрийг ямар “агуу” болохыг итгүүлж, хэдэн үеэр маань “тархи угааж”, тухайн үедээ л “медиа пи ар” болох бүрээ бишгүүр, бувтнуур, бүжиг энэ тэрийг бий болгосон.

Та нар заавал Их бага хөлгөн гэлтгүй лал, хэрээст энэ тэрийг монголоороо орчуулаад үзээрэй. Хэлтэй мөртлөө толгой нь “хоосон” олон хүн хэн нэгний орхисон “хоосон” зайг нөхдөг болсон юм хойно. Яг адилхан ийм л байгаа.

- Бурхан минь, намайг бас үйлдсэн нүглийг минь өршөө.
Нөгөө “агуу” нөхдүүд ч ингэж залбирдаг байсан, байгаа, байх ч болно.

2010/12/24

No comments: